Vragen en antwoorden

Vragen? Grote kans dat je het antwoord hieronder kunt vinden. Heb je een andere vraag? Stel ‘m hier.

Over Oostoever Duurzaam

Wat is het doel van de coöperatie Oostoever Duurzaam?

A: Een enthousiaste groep bewoners van de buurt Oostoever in Amsterdam Nieuw-West heeft deze coöperatie opgericht om samen met energiecoöperatie Westerlicht te werken aan verduurzaming aan de wijk Oostoever. Hiervoor verkennen we de mogelijkheden voor een aardgasvrij Oostoever. Een van de opties is het opwekken van warmte uit de Sloterplas.

Wie zijn er betrokken bij de coöperatie Oostoever Duurzaam?

A: Oostoever Duurzaam  bestaat uit een groep buurtbewoners die het belangrijk vinden dat de buurt meer duurzame energie gaat gebruiken. Zij werken samen in de vijf commissies van het project Buurtenergie: Techniek & gebouwen, Organisatie, Financiën, Draagvlak en Data.
Drie buurtbewoners vormen het bestuur: Matthijs Elzinga (Uffizilaan), Ron van der Linden (Van Abbestraat) en Joost van Os (Hermitagelaan)

Waar teken ik voor als ik lid word van de coöperatie?

A: Met je lidmaatschap steun je de coöperatie. Hoe meer leden, hoe sterker wij als wijk staan in het gesprek met de gemeente en instanties. We hebben geen verplichte contributie. We vragen wel een vrijwillige donatie van 12 euro per jaar. Hiermee kunnen we de meest noodzakelijke kosten dekken.
Als lid heb je ook stemrecht op de Algemene Ledenvergadering (ALV) van de coöperatie. De statuten van de coöperatie vind je hier. Als lid ben je niet verplicht om je energie af te nemen bij Oostoever Duurzaam.

Waar vind ik plannen en statuten van de corporatie?

A: Hier vind je de statuten. En hou ook de website in de gaten.
En schrijf je in voor de nieuwsbrief!

Wat kan ik doen om mee te helpen?

A: Je kunt op allerlei manieren meehelpen. Bijvoorbeeld door lid te worden van de coöperatie, de website in de gaten te houden en je buren enthousiast te maken voor Oostoever Duurzaam. We zoeken ook mensen die willen meehelpen bij allerlei klussen. Kijk bij de vacatures op de website om te zien wat jou aanspreekt.

Ik ben huurder, kan ik ook lid worden?

A: Jazeker, ook als huurder kun je lid worden en bijdragen aan Oostoever Duurzaam . Met je lidmaatschap steun je de coöperatie en staan we als wijk sterker in het gesprek met de gemeente en instanties.
We willen toe naar een situatie waarin je als huurder zelfstandig een besluit kan nemen of stemrecht hebt om al dan niet mee te doen bij een eventueel gezamenlijke oplossing, en dat kan het best wanneer je zo vroeg mogelijk mee doet.

Hoe weet ik of mijn VVE/Woningcorporatie dit project ondersteunt?

A: In de loop van 2022 zullen de mensen van Oostoever Duurzaam contact opnemen met alle VVE’s en Woningcorporaties in de buurt. Je kunt natuurlijk ook zelf informeren of ze al op de hoogte zijn.

Energievoorziening

Wat zijn de uitgangspunten voor de energievoorziening?

A: Duurzaam – Dit is natuurlijk een breed begrip. We gaan uit van fossielvrije en hernieuwbare energie die geen schade geeft aan het milieu.
Betaalbaar – Op korte termijn zijn de energiekosten in lijn met de huidige prijzen voor aardgas. Op de lange termijn zal heel Amsterdam aardgasvrij zijn gemaakt. Dan is onze energie niet duurder dan de stadswarmte die de gemeente voorstelt.
Realistisch – We gebruiken beproefde en betrouwbare technieken. We zorgen dat het systeem eerder beschikbaar is dan het alternatief (volgens de planning is er in Amsterdam stadswarmte in 2030). En we zorgen dat het systeem zorgvuldig wordt ontworpen.
Eigen – Buurtbewoners worden voor meer dan de helft eigenaar van het systeem. De buurt heeft daarmee doorslaggevende invloed op het beleid.
Comfort & gemak – De energievoorziening zorgt voor voldoende verwarming en warm water. De aansluiting en het onderhoud zijn even gemakkelijk als je huidige cv-ketel en energiecontract.

Warmte uit de Sloterplas: hoe kan ik mijn huis daarmee verwarmen?

A: Het water van de Sloterplas warmt op in de zomer. Die warmte kunnen we opslaan in de bodem. In de winter gebruiken we die bodemwarmte om water in het warmtenet te verwarmen.
Dat water pompen we door de wijk. Door je woning aan te sluiten op dit warmtenet, kun je je woning verwarmen. Dit systeem heet aquathermie. Hier vind je er meer over.
We onderzoeken nog welke temperatuur het beste is voor het warmtenet. Er zijn verschillende mogelijkheden: je krijgt heet water in huis dat je direct kunt gebruiken, of je hebt in huis kouder water met daarbij een warmtepomp die de temperatuur verhoogt.

Wordt er straks water uit de Sloterplas door mijn huis gepompt?

A: Nee, we gebruiken alleen de warmte van het water. Hiermee verwarmen we leidingwater.

Hoe werkt het warmtenet?

A: Een warmtenet is een netwerk van leidingen onder de grond, waar warm water doorheen stroomt. Dat warme water wordt gebruikt om huizen en gebouwen te verwarmen.

Waarom is dit beter dan wat we nu hebben?

A: Met een warmtenet hoeft er niet meer in ieder huis een cv-ketel op aardgas te hangen. Daarmee beperken we onze CO2-uitstoot, en onze afhankelijkheid van aardgas.
Met warmte uit de Sloterplas koelen we ook de plas af. Dat is goed is voor de waterkwaliteit. Er groeit dan bijvoorbeeld minder blauwalg.
We onderzoeken ook een optie waarbij het warmtenet in de zomer kan worden gebruikt om huizen te koelen.

Wanneer zal dit warmtenet gaan functioneren?

A: We zijn nog druk bezig met onderzoek. Een van de voorwaarden is dat genoeg bewoners meedoen. Anders is het niet haalbaar. In de loop van 2022 weten we of de ideeën uitvoerbaar zijn. Daarna duurt de aanleg nog wel een paar jaar. We streven ernaar dat het klaar is ruim voor 2030.

Kan ik individueel beslissen of ik meedoe?

A: In de eengezinswoningen beslist iedereen voor zichzelf. In appartementencomplexen neemt de Vereniging van Eigenaren samen een beslissing om wel of niet mee te doen. In huurwoningen ligt de beslissing bij de eigenaar. Vaak is dat een wooncorporatie.

Wat betekent dit technisch voor mijn woning?

A: Als je aansluit op het warmtenet, wordt de cv-ketel vervangen door een afleverset. Die zorgt ervoor dat er warm cv-water de radiatoren, of vloerverwarming gaat. In de afleverset zit vaak ook een warmtapwaterapparaat om het koude drinkwater te verwarmen voor in de keuken en de badkamer. Bovendien meet de afleverset je energieverbruik. De thermostaat, radiatoren of vloerverwarming kun je gewoon blijven gebruiken.
Je kunt trouwens ook nu al maatregelen nemen om minder energie te gebruiken. Bijvoorbeeld door beter te isoleren, of met een efficiënt ventilatiesysteem. Als je helemaal geen gas meer wilt gebruiken, zul je ook elektrisch moeten gaan koken.

Wat betekent dit technisch voor de wijk?

A: Als dit project slaagt, wonen we in een wijk die op een duurzame manier verwarmd wordt. Tijdens de aanleg zal er waarschijnlijk flink gegraven worden om nieuwe leidingen aan te leggen. Ook komen er in de wijk een of meer technische ruimtes. Daar wordt de warmte verdeeld.

Wat is de rol van VVE’s?

A: Dat verschilt per VVE. In appartementencomplexen beslist de VVE (alle eigenaren samen) of de woningen wel of niet aangesloten worden. Bij VVE’s voor eengezinswoningen kan het anders liggen.

Wat zijn de gevolgen van een warmtenet voor de Sloterplas?

A: Waternet doet nu onderzoek naar de mogelijkheden en risico’s voor de Sloterplas. Een positief punt van een warmtenet is dat de Sloterplas iets minder warm wordt, waardoor de kans op blauwalg afneemt. Voor het warmtenet zullen er leidingen aangelegd worden. Ook zal er mogelijk ruimte nodig zijn voor apparatuur.

Kosten en risico’s

Wat kost het om mee te doen?

A: Het moet voor iedereen betaalbaar zijn om mee te doen. Dat is een van onze uitgangspunten. Hiervoor doen we onderzoek: we schetsen de technische oplossingen en maken schattingen van de kosten. We onderzoeken ook wat energie in de wijk nú kost. En we kijken naar subsidies. Daarna weten we welke optie het beste is. En kunnen we kosten per woning inschatten.
Je kunt nu al lid worden van de coöperatie. Dan kun je meebeslissen over de plannen. Je verplicht je dan nog niet om mee te doen met het warmtenet.

Zijn er subsidiemogelijkheden?

A: We hebben al 15.000 euro ontvangen voor de verkenningsfase. En we krijgen ondersteuning van gemeente Amsterdam via het consortium 02025.
We hebben ook een aanvraag gedaan voor een Buurtbudget. Hiermee kunnen we van alles betalen om Oostoever Duurzaam  groter te maken. Denk aan buurtbijeenkomsten, folders, beheer van een website.
We werken nu toe naar een grotere subsidieaanvraag voor een volgende fase. En we bekijken of er subsidie beschikbaar is om het warmtenet aan te leggen en te onderhouden.

Hoe garanderen jullie dat we in de toekomst warmte hebben in onze huizen?

A: Om het systeem goed te ontwerpen, werken we met professionele partijen met goede referenties die ons adviseren.
Het project wordt uiteindelijk uitbesteed aan een professioneel energiebedrijf. Dat bedrijf heeft een leveringsplicht. En het is gebonden aan wetten en regels voor de aanleg, exploitatie en onderhoud van een warmtenet.

Wat zijn de risico’s in het project? En hoe gaan jullie daarmee om?

A: In dit soort projecten is er risico op vertraging en hogere kosten. De ervaren vrijwilligers van Oostoever Duurzaam weten dat heel goed. Daarom laten we ons adviseren door professionele partijen. We houden in de gaten dat zij onzekerheden in kaart brengen. En dat ze marges opnemen in hun planningen en kostenramingen. Zo houden we zicht op de risico’s en kunnen we bijsturen als dat nodig is.

Alternatieven

Waarom een buurtinitiatief? Dit is toch zaak van de overheid?

A: De gemeente Amsterdam werkt toe naar het volledig gasloos verwarmen van huizen. Volgens verwachting is Oostoever hiervoor aan de beurt in de periode 2030-2040.
De kans is groot dat we dan weinig te kiezen hebben. We zijn dan waarschijnlijk afhankelijk van één grote partij die de gemeente kiest. We hebben dan geen inspraak over de hoogte van het tarief. We kunnen misschien niet kiezen voor volledig hernieuwbare energie en hebben waarschijnlijk ook geen optie voor koelen. En we kunnen geen gebruik maken van de gratis warmte uit de Sloterplas.
Als we zelf initiatief nemen, zijn we sneller en houden we de zaak in eigen hand. In de coöperatie kunnen de leden zelf samen de besluiten nemen.

Ik heb al een warmtepomp, of schaf er binnenkort een aan. Wat betekent dit project voor mij?

A: Met een eigen elektrische warmtepomp ben je al van het gas af. Dan kun je ervoor kiezen om je niet aan te sluiten op het warmtenet. Eventueel sluit je aan als je warmtepomp moet worden vervangen.

Mijn cv-ketel is aan vervanging toe. Wat adviseren jullie?

A: Je kunt dan een hybride warmtepomp aanschaffen, of een volledig elektrische. Als die vervangen moet worden, kun je kiezen om je aan te sluiten op het warmtenet. Als je een oplossing wilt voor de kortere termijn, kun je denken aan leasen of huren.

Technische vragen beantwoord door DEP

Als we een warmtenet in de wijk maken met aquathermie als bron, is dat dan voordeliger dan aan te sluiten op het stadswarmtenetwerk (Vattenfall / Westpoort warmte)? Noot: die hanteren meestal ACM tarieven

A: Ervaring van DEP met project in Tiel (centrale wijk warmtepomp 70 graden), waar ook woningcorporatie geen ACM wilde aanbieden. Je hoeft je niet te houden aan ACM, je kunt eronder gaan zitten. Noot: tarief is ook afhankelijk wat er wordt geleverd: bijv. bij 35 graden netwerk gelden lagere tarieven dan bij bijv. 50 graden netwerk.
Haalbaarheid van de BAK (Bijdrage Aansluit Kosten) is o.a. afhankelijk van de wijk opzet en bijv. leveringskosten elektra.

Hoe kunnen we overcapaciteit opgewekte stroom ten goede laten komen aan elektriciteitsbehoefte van de centrale warmte opwekking?

A: Overcapaciteit in de zomer kan eventueel gebruikt worden om WKO’s extra te laden in de zomerperiode. Er zijn experimentele projecten waarbij je achter de meter verbinding legt vanuit de lokale energiecooperatie. Dan kan het warmtebedrijf van die lokale energiecooperatie inkopen. Voorbeeldproject Loenen met ‘virtual powerplant’. Dat is digitaal, om stroom uit te wisselen op het net ter vermindering congestie.
Voor dit project meest interessant om te argumenteren dat de opwekking en afname beide achter de wijktrafo zit.

Is het mogelijk om tijdelijk een warmtepomp te leasen?

A: Ja er zijn mogelijkheden en er zijn al enkele bewoners in de wijk die dit doen. Oostoever Duurzaam gaat op zoek naar hun ervaringen om te delen.

Als het warmtenet wordt gerealiseerd, wanneer zou dit ongeveer gereed zijn?

A: Streven is sneller te zijn dan aardgasvrij plannen gemeente. Schatting nu is rond 2030. Wens is om nog sneller te gaan

hoe kunnen bewoners die nu al een warmtepomp hebben, of overwegen er een aan te schaffen inspelen op de toekomstige aansluiting van het wijk energienetwerk?

A: Bij installatie van warmtepomp maak je een investering (15 jaar) en waarschijnlijk verbeter je daarvoor al je woning om op ZLT netwerk te draaien.
De woning is daarmee zeker geschikt om op LT netwerk te draaien, dus oversluiten is mogelijk.
Bij huidige lucht/water warmtepompen kun je niet overschakelen.
Optie om aan te sluiten op de retourtemperatuur? Nader uitzoeken nodig.

Hoe groot wordt de technische installatie

A: Zo’n 150 m^2 oftewel ca. 20 x 20 m, oftewel 7 zeecontainers

Kan de techniekruimte ook onder de grond?

A: Ja, zolang je ook goede mogelijkheden voor toegang en ventilatie houdt. Ondergronds bouwen is wel duurder dan bovengronds.

Als we in plaats van warmtenet in de wijk allemaal elektrisch verwarmen met warmtepompen, moeten dan ook de straten open?

A: Waarschijnlijk wel als gevolg van verzwaring elektriciteitsnet.

Zijn er alternatieve plekken mogelijk voor techniek, in plaats van nu getoond bij ‘haventje’?

A: Ja, bijvoorbeeld in betonnen ton nabij Pieternel / Dik Trom, of andere omsloten ruimte. Nader onderzoek loopt met Waternet en gesprekken met Gemeente Amsterdam.

In het principeschema staat nu een gasketel als piekvoorziening & backup. Mag dat?

A: Ja, zie bijvoorbeeld ook reguliere warmtenet van Vattenfall / Westpoort Warmte: daar ook bijstook met gas als te weinig verbranding afval. Streven kan wel zijn om gas op termijn te vervangen door bijvoorbeeld lucht/water warmtepomp. Huidige schatting is dat gasverbruik beperkt is tot 15% van jaarlijkse energievraag.

Dit is een voorstel met aquathermie en opslag in de bodem met warmtepompen. Is dat eerder gedaan?

A: Ja, DEP heeft systemen draaien in bijvoorbeeld Didam en Harderwijk. Er wordt met Oostoever Duurzaam een bezoek gepland aan Didam om het te bekijken.

Hoe ziet de scheiding tussen de woning en het wijk-net eruit?

A: Zoals in het principeschema: met een warmtewisselaar die de twee waternetten (apart net wijk, apart net woning) van elkaar scheidt. Die is vervangbaar doordat er afsluiters tussen zitten.

Kun je met dit systeem ook koelen?

A: Ja dit is mogelijk, maar dat is lastig of kostbaar. Niet mogelijk via change over, want dan is bijv vloerverwarming nodig als afgifte en kan geen warmtapwater geleverd worden. Wel mogelijk met 3- of 4 leidingen in straat. Daarvan wordt een variant doorgerekend in de businesscase.

Is het mogelijk om een wijknet te maken op lagere temperatuur dan 50 graden Celsius?

A: Dat is mogelijk, maar dan moet in alle woningen een warmtepomp voor tapwater komen. Plus in veel woningen (zonder vloerverwarming) moet die warmtepomp ook de temperatuur verhogen voor verwarming tot 50 graden. Daarom is gekozen die variant niet verder uit te werken (besluit ALV na verkenningsfase)

Als we het systeem nu aanleggen, kunnen later meer mensen aankoppelen?

A: Ja, dat is goed mogelijk voor grondgebonden woningen, want leidingnet komt in alle straten. De aansluitkosten zijn dan hoger, want installateurs moeten opnieuw ter plaatse komen. Voor VVE’s geldt dat ze in een keer volledig mee moeten (bij 70% stemmen voor). Dit geldt vergelijkbaar ook voor corporatie-woningen (huur). Woningen buiten de wijk kunnen eventueel aansluiten, als we de eindleidingen voldoende groot houden. Noot: nieuwbouw ten noorden (huidig tennispark) zal met lagere temperaturen werken.

Is er voldoende elektra vermogen beschikbaar voor de wijk-warmtepompen?

A: Dit wordt onderzocht.

Hoe kunnen we de waterkwaliteit van de Sloterplas helpen verbeteren hiermee?

A: Voor een klein deel door het afkoelen van de Sloterplas: we onttrekken warm water en leveren het koeler terug. Maar de impact hiervan is klein ten opzichte van het grote volume. Belangrijker is het filteren van nutrienten, dit gaat het best door water uit relatief vuile sloten aan te zuigen en gefilterd terug te brengen in de plas. DEP, OD en Waternet zijn hierover in gesprek.

Wat moet ik in mijn woning veranderen om aan te sluiten op een 50oC net?

A: Wanneer er geen vloerverwarming is, dan (op hoofdlijnen):

  • eventueel vervangen radiatoren door alternatieven met extra platen
  • vervangen radiatorknoppen

Zou het mogelijk zijn om kosten voor het wijk-warmtenet te laten dragen door Gemeente / nutsbedrijven?

A: Waarschijnlijk niet; bedrijven als Vattenfall die netten aanleggen (op grotere schaal) moeten ook de kosten voor het leidingnet dragen. De toekomstige eigenaar van het net in onze wijk zal dit ook moeten. Het is wel relevant om naar subsidies te kijken.

Hoeveel kost de aanleg van een warmtenet in de wijk? Totaal en per bewoner?

A: Dat is wat we onderzoeken in de haalbaarheidsstudie. Uit de verkenning komen de volgende globale getallen: Op wijkniveau: tussen de 7- en 23 miljoen euro. Per woningaansluiting te rekenen op een initiele investering tussen de 10- en 16.000 euro, waarbij in geval van benodigde vervanging van radiatoren (in geval van laag temperatuur netwerk) ca. 7.000 euro, echter de verwachting is dat de maandelijkse energiekosten van zo’n net lager zijn dus dit bedrag over de levensduur wordt terugverdiend.

Oostoever Duurzaam wordt mede mogelijke gemaakt door:

Foto's zijn gemaakt door Don Wijns en anderen