Warmte uit de Sloterplas

Wat is het?

Met dit project streven we ernaar om een alternatief te bieden aan het verwarmen van woningen en tapwater met gasgestookte boilers. Het idee is ontstaan om een lokaal warmtenet te maken dat gebruik maakt van warmte uit oppervlaktewater:

• Uit de Sloterplas wordt water gepompt naar een centrale installatie
• In de centrale installatie wordt de warmte uit het water onttrokken en wordt het water van het warmtenet verder opgewaardeerd
• Een leidingnet in de wijk distribueert het warme water naar de huizen
• In de aangesloten huizen komt een afleverset. Deze zorgt ervoor dat de warmte wordt overgedragen aan de bestaande warmtevoorzieningen zoals radiatoren en vloerverwarming.
• Optioneel kan ook koeling worden voorzien.

Figuur: schematische weergave van een warmtenet in de wijk (bron: DWA). 

Kijkend vanuit duurzaamheid heeft deze oplossing een aantal voordelen. Omdat er gebruik wordt gemaakt van warmte uit het water, is er veel minder energie nodig om je huis te verwarmen. Zeker in vergelijking met een warmtepomp die (koude) buitenlucht moet opwarmen. Omdat het een collectieve voorziening is, hoeft niet ieder huis een warmtepomp te installeren. Dit scheelt veel in het elektriciteitsgebruik en vermindert daarmee ook de druk op het elektriciteitsnetwerk.

Bij de uitwerking hanteren we de volgende uitgangspunten:

Figuur: weergave van de 5 uitgangspunten doelstellingen voor een warmtenet (bron: Oostoever Duurzaam)

Wat hebben we gedaan?

In 2021 en 2022 is een verkenning uitgevoerd naar de technische alternatieven om onze wijk aardgasvrij te maken. Uit de verkenning bleek dat het verwarmen van woningen uit Oostoever met warmte uit de Sloterplas technisch haalbaar is en dat het financieel niet ver van de andere alternatieven lag.

Op basis daarvan heeft de coöperatie eind 2022 besloten om een haalbaarheidsonderzoek uit te voeren. Dit is in 2023-2024 uitgevoerd. Met dit haalbaarheidsonderzoek wilden we:

1. Meer details over de technische en financiële haalbaarheid te weten komen, zodat we een onderbouwd besluit kunnen nemen om er al dan niet verder mee te gaan.
2. Draagvlak voor deze oplossing creëren en draagvlak meten.
3. Mogelijkheden voor de financiering van de gekozen oplossing onderzoeken.
   Voor het eerste punt is opdracht gegeven aan ingenieursbureau DEP. Zij hebben in juli 2024 hun resultaten met ons gedeeld.

Voor het verkennende onderzoek en de haalbaarheidsstudie heeft Oostoever Duurzaam subsidie ontvangen van de Gemeente Amsterdam. Oostoever Duurzaam heeft het de onderzoeken begeleid, door inzet van het bestuur en de commissies ‘Financiën & Organisatie’ en ‘Techniek’. Bewoners in die commissies hebben de onderzoeken van de adviseurs beoordeeld op kwaliteit en aansluiting bij de uitgangspunten. 

Wat zijn de conclusies?

De belangrijkste conclusies uit het onderzoek:

1. Een warmtenet met aquathermie is technisch mogelijk
2. Er is technische ruimte beschikbaar die voldoet aan de eisen
3. Aansluitleidingen naar woningen zijn in sommige gevallen complex
4. De aansluitkosten per woning zijn mogelijk te hoog.
5. De businesscase is fragiel: een kleine tegenslag kan leiden tot negatieve kasstroom.
6. Beperkte optimalisaties zijn mogelijk: subsidie lijkt noodzakelijk.
7. Mogelijke oplossingen zijn schaalvergroting of het combineren van een warmtenet met lokale technieken.  

Hoe nu verder?

1. De coöperatie is voor verduurzaming van de wijk en niet uitsluitend gebonden aan 1 techniek
2. Met het huidige financiële plaatje en de technische moeilijkheden is het niet verstandig meteen door te gaan naar de volgende fase met deze oplossing.
3. We zijn niet de enigen die er tegenaan lopen dat de financiën voor een warmtenet lastig rond te krijgen zijn. Landelijk en binnen de gemeente Amsterdam wordt er gezocht naar manieren om dat te verbeteren. We houden deze ontwikkelingen nauwlettend in de gaten.
4. Eén van de manieren om de business case te verbeteren is schaalvergroting. Met onze buren van Duurzaam Slotervaart [link] participeren we in een pilot van de gemeente Amsterdam voor de Energie Diensten Organisatie [EDO].
5. We willen naast aquathermie een vergelijking met andere technieken toegepast op de specifieke kenmerken van het vastgoed in de wijk
6. Vervolgstappen zullen we zetten in samenwerking met onze partners (Alliander, Waternet, Gemeente Amsterdam en de Amsterdamse Energiecooperaties)
7. Ontwikkeling van het warmtenet zal een ontwikkeling zijn van lange termijn, voornamelijk om financiering te organiseren. 
8. We willen graag samen met bewoners, de eigenaren, de VVE’s en de woningcorporaties doorgaan voor de verduurzaming van de wijk die voldoet aan onze 5 uitgangspunten.
9. Hiervoor werken we samen met de inwoners van onze wijk. Lokale architecten helpen ons bij visualisatie van de techniek. We hulp nodig hebben bij zoeken naar simpele aansluiting van de woningen. We zullen samen onderzoeken hoe om te gaan met tussentijdse vervanging van gasketels of aanschaf individuele warmtepompen. 

Meer weten?

Johan de Niet is onze contactpersoon voor het onderhouden van contacten met de externe partners voor doorontwikkeling van dit concept.
Klik hier voor de samenvatting van het rapport, zoals gepresenteerd op de bewonersavond.
Klik hier voor het volledige rapport van DEP.
Klik hier voor het verkennende onderzoek naar mogelijkheden voor warmte uit de Sloterplas, op Wijkniveau. Door Waternet, Westpoort Warmte en Gemeente Amsterdam.
Klik hier voor het verkennende onderzoek naar alternatieven voor verwarming op woningniveau, door DWA